Porady dla rodziców opracowała Bożena Kulba

Drodzy Rodzice

Wielu z Was pyta o skuteczne sposoby wspierania Waszych dzieci w nauce czytania i pisania. To trudne pytania, bo potrzeby i trudności każdego dziecka są nieco inne, każde dziecko ma też odmienne talenty i zainteresowania. Nie ma jednego, uniwersalnego przepisu na pokonanie dysleksji. Ogólne sugestie – powinny być pomocne dla Was i waszych dzieci.

Oto one:

• Dobrze czytać i pisać oznacza robić to automatycznie: bezbłędnie, szybko, bez wysiłku. Dzieciom z dysleksją trudniej przychodzi automatyzacja czynności odczytywania i zapisywania wyrazów. Co nie znaczy, że nigdy tej automatyzacji nie osiągną! Po prostu potrzebują dużo więcej treningu – i dobrych nauczycieli, którzy ich przez ten mozolny trening umiejętnie poprowadzą.
• Pamiętaj, że pokonywanie dysleksji wymaga czasu. Nieraz może Cię frustrować to, jak wolne są postępy Twego dziecka w czytaniu, albo to, że po raz setny popełnia ten sam ortograficzny błąd, choć przed sekundą widziało poprawny wzorzec. W chwili frustracji pamiętaj: to, co łatwe dla Ciebie jest naprawdę bardzo trudne dla Twojego dziecka. Nie każdy szybko i łatwo uczy się czytać i pisać. Chwal swoje dziecko za każdy uczciwie podjęty wysiłek – nawet jeśli jego efekty wydają Ci się niewielkie. Z czasem zobaczysz postępy.
• Czytanie i pisanie może być także niezwykle urozmaicone: można grać w gry komputerowe wymagające czytania i pisania, czytać komiksy i prasę hobbystyczną, pisać pamiętnik, znaleźć korespondencyjnego znajomego… Zasiewaj w dziecku różne pomysły, któryś pewnie zakiełkuje.
  Wszystko, co sprawi, że Twoje dziecko chętnie i z zaangażowaniem poświęci czas na praktykę czytania i pisania będzie korzystne.
• Podstawowa zasada skutecznej praktyki brzmi: mało a często! Spróbuj zaaranżować choć 5-15-minutowe okresy ćwiczeń czytania i pisania codziennie.
• Bez powtórek nie ma sukcesu – ale te powtórki muszą być uważne, w przeciwnym razie mogą prowadzić do utrwalania błędów. W ćwiczeniu ortografii warto porzucić mechaniczne przepisywanie wyrazów na rzecz bardziej aktywnych ćwiczeń pamięci. Skuteczna bywa technika POPATRZ NA WYRAZ – ZAKRYJ GO – ZAPISZ GO – ODSŁOŃ I SPRAWDŹ – POWTÓRZ JEŚLI POPEŁNIŁEŚ BŁĄD. A także mnemotechniki – wymyślanie śmiesznych, niezwykłych skojarzeń, które pozwolą utrwalić w pamięci pisownię krnąbrnych wyrazów, których inaczej zapamiętać nie potrafimy. (patrz http://www.mnemotechnika.com/rodzaje_mnemotechnik.html). Możesz też wypróbować metodę „dyktanda w 10 punktach” Marty Bogdanowicz.

Dyktando w 10 punktach - z komentarzem ortograficznym

Opr.: prof. dr hab. Marta Bogdanowicz

1. Umów się z dzieckiem, że codziennie będziecie robić dyktando obejmujące 3 zdania. Wymyślcie wspólnie nagrodę po każdym tygodniu pracy.
2. Zaznacz w książce dziecka 3 zdania i przeczytaj na głos pierwsze zdanie.
3. Dziecko powtarza zdanie i omawia pisownię każdego wyrazu (podaje zasady pisowni).
4. Dziecko zapisuje zdanie (podobnie postępuje z następnymi zdaniami).
5. Dziecko samodzielnie sprawdza cały napisany tekst.
6. Dorosły sprawdza tekst. Jeżeli znajdzie błędy, podaje ich liczbę.
7. Dziecko ponownie sprawdza tekst z pomocą słownika ortograficznego.
8. Dorosły sprawdza poprawiony tekst. Jeżeli nadal są błędy, wskazuje tekst, z którego dyktował zdania.
9. Dziecko porównuje napisany tekst ze wzorem i ostatecznie poprawia błędy.
10. Dziecko opracowuje błędnie napisane wyrazy (np. podaje zasady pisowni, wyrazy pokrewne, odmienia wyraz przez przypadki, wymienia na inne formy).

Uwagi: Podstawowym założeniem stosowania techniki: dyktando z komentarzem ortograficznym jest przeświadczenie o możliwości utrwalenia zasad pisowni i wytworzenia pełnej świadomości ortograficznej przez przekształcenie się nawyku "głośnego myślenia" - określenia zasad pisowni - w nawyk cichego przypominania ich sobie podczas pisania. Kolejnym zadaniem ćwiczenia jest wytworzenie nawyku dokładnego sprawdzania i poprawiania każdej pracy pisemnej po napisaniu.

Dziecko ma prawo do popełnienia błędu, ale nie ma prawa pozostawić go bez poprawienia.

Warunkiem uzyskania tych efektów jest wykonywanie omawianego ćwiczenia krótko, lecz systematycznie oraz zawarcie umowy z dzieckiem co do czasu pracy (codziennie), liczby dyktowanych zdań (zawsze tej samej) oraz nagrody (po każdym tygodniu ćwiczeń). W ten sposób dziecko nie będzie usiłowało tych spraw stale z nami negocjować.

Tak więc ćwiczenie "dyktando w 10 - punktach" ma:

1. utrwalić znajomość zasad pisowni,
2. wytworzyć nawyk stałego przywoływania zasad ortograficznych podczas pisania,
3. wytworzyć nawyk stałego sprawdzania napisanego tekstu, a więc poczucie ODPOWIEDZIALNOŚCI za napisany tekst.